Özel ilgi isteyen çocukların ailelerinin dikkat etmesi gerekenler!!!
AMAÇ: Sürekli dikkatini çekmeye çalışma;
1. Kendi haline dönmesini, iç dünyasında yaşamasını engelleyerek algılarını sürekli açık tutmaya çalışmalıyız. İç dünyasına dönmesi demek duyularını dış dünyaya kapatması demek.
2. Her zaman ismi ile hitap edip, hitap edene yüzünü yardımla çevirerek bakması sağlanmalı.
AMAÇ: Her gün en az 5-6 defa ev oyunları oynanmalı.
1. Arabalarla oynanabilir. Çocuğunuzun da arabayı kullanmasını sağlamalısınız. Eli ile araba tutturulup araba hareket ettirilir. Bunlar yapılırken yapılan her şey basamak basamak sözel ifade edilmeli.
2. Bebeklerle oynanabilir, Mama yediriyormuş, çiş yaptırıyormuş, banyo yaptırıyormuş gibi yapılabilir, giydirilebilinir. Yine bunlar yapılırken çocuğunda eli ile tutması sağlanmalı. Gözü ile takip etmesi için sürekli “Bak, işte bak, bebek ne yapıyor?”gibi ifadelerle başını çevirerek bakması sağlanmalı.
AMAÇ: Günlük yaşam aktivitelerini ifadelendirme.
1. Yemek yeme esnasında göz göze gelmeye ve yapılan her işi sözel olarak anlatmaya çalışın, Basamak basamak kısa cümlelerle (ağzını aç, ham yap,çiğne,yut gibi )
2. Giydirirken yapılan her şeyi sözel olarak basamak basamak anlatın ( Hadi şimdi sivitini giyelim, kollarını kaldır….. )
3. Çiş yaparken “Aa… (çocuğunuzun ismini söyleyerek) çiş var. Hadi çişimizi tuvalete yapalım…” ifadeleri ile yapılan işlemi anlatalım.
4. Ailece oturup sohbet ederken, yemek yerken, televizyon izlerken çocuğunuzla konuşuyormuş gibi yapın;
“……… sen de gel, hadi babanın yanına otur, Ağabeyine bak, Aaa bak ağbisi …….. yanına geldi ) şeklinde cümlelerle bütün sosyal ortamlarda beş dakikalığına dahi olsa bile ortama çekin.
Oyun saatleri, ders saatleri, yemek saatleri, uyku saatleri olmalı ve bu saatlerde mutlaka bu aktiviteler yapılmalı. Kurallı oyunlar 10 dakika, dersler 10 dakikayı geçmemeli !!! ( Eğitimin başlangıcında)
AMAÇ: İsmi ile hitap edildiğinde doğru tepki verme.
Gün akışında bir şeyler söyleneceği zaman mutlaka ismi ile hitap edilmeli, bakması beklenmeli ve sonra anlatmaya başlanmalı.
Sürekli “Bardağı al, hadi tut, suyu iç.” Gibi ifadelerle ve göz göze gelmeye çalışarak söylenilenlere uygun davranışlar yapmasını sağlanarak iletişim kurmaya çalışmalı.
İçine döndüğün de, otistik davranışları arttığında mutlaka hemen meşgul olacağı bir şeyler planlanmalı !!!
AMAÇ: Al-ver-bak-yap-otur-göster gibi ifadeler yardımla sürekli yaptırılmalı
Bardağı al (Elinden tutup alması sağlanmalı)
Sandalye ye otur (Elinden ya da omzundan tutarak oturmasını sağlayın)
Bak ağbi geldi (Yüzü çevrilerek gösterilmeli )
Bisküviyi tut (Eline verin almasını sağlayın gerekirse elinizle elini tutarak bisküviyi kavramasını sağlayın )
Bu şekilde tüm nesnelerle çalışabilirsiniz.
AMAÇ: Bebeklerle ya da oyuncak hayvanlarla sıra alarak karşılıklı sohbet ediyormuş gibi yapma ve çocuğu da dahil etmeye çalışma.
1. Legolarla – şekil kovaları v.b oyuncaklarla oyun oynarken, ya da ders yaparken; Çocuk - yetişkin
(anne –baba v.b ) ve oyuncak hayvan olmak üzere üç kişi olun. Şeklin birini kovaya çocuk atmalı, diğerini oyuncak nesneye attırın. Bunu yaparken oyuncak nesneye canlıymış gibi davranarak; “Hadi sıra sende” diyerek kovanın içine şekli attırın. Her ikisine de “aferin” deyin. Çocuğun oyuncağı alkışlamasını sağlayın.
AMAÇ: “Ce” oyunları oynama.
1. Gıdıklama ve parmak oyunları oynarken çocuğunuzun ellerini tutarak ve göz göze gelmeye çalışarak aktif katılımını sağlayın.
2. Gözlerinizi kapatıp “ce” diyerek açın. Bunu yaparken çocuğunuzla göz göze gelmeye çalışın. Çocuğunuzun da gözlerini kapatarak aynı şekilde “ce” demesini isteyin. Yapamazsa ellerinden tutarak yapmasını sağlayın.
AMAÇ: İşaretle gösterme.
1. Resimli hikaye kitapları çocuğun önüne konularak parmakla resimler gösterilip hikaye anlatılır.
2. Daha sonra çocuğun işaret parmağı ile resimleri göstermesi istenir. Yapamazsa yetişkin çocuğun parmağını tutarak resimlerin üzerine koyar ve çocuğun göstermesi sağlanır.
3. Acıktığını, susadığını bir şey istediğini anladığınız da onun istediği şeyi eli ile işaret etmesini sağlayın “Aferin (ismini söyleyin) ne istediğini gösterdin “ diyerek teşvik edin.
4. Çocuk ve anne pencereden dışarı bakarak etrafı seyreder. Anne çocuğunun parmağını tutup arabaları göstererek araba seslerini taklit eder. Renklerini söyler. Aynı şekilde insanları ve evleri gösterir. İnsan ve evleri gösterirken ayrıntılarını anlatır.”Bak bu kadın etek giymiş. Eteğinde kırmızı çizgiler var. Bak yürüyen yaşlı amca kafasına şapka takmış.” Vb.
AMAÇ: Tümüyle saklanmış bir oyuncağı bulur.
Basamaklar;
1.Yarısı gözünün önünde olacak şekilde birlikte saklanan oyuncağı arama.
Anne ve çocuk oyuncağı bir minder altına ya da çekmeceye yarısı dışarıda kalacak şekilde saklar. Anne : “Hadi oğlum/kızım (oyuncağın ismini kullanır) bul “ yönergesini verir. Çocuğun bağımsız bulması beklenir. Bulamazsa ya da aramazsa anne çocuğun iki elinden arka tarafa geçerek tutar, arıyormuş gibi yapar. Bu şekilde bulması sağlanır. Bu çalışma çocuk bağımsız yapana kadar sürdürülür.
2.Yarısı çocuğun gözünün önünde ama anne tarafından saklanan oyuncağı bulma.
3.Yarısı dışarıda olacak şekilde ancak çocuk görmeden saklanan oyuncağı bulma (Bir önce ki basamakta kullanılan aynı oyuncak kullanılırsa çocuğun öğrenmesi kolaylaşır.)
4.Oyuncaklar farklılaştırılarak çalışmaya devam edilir.
5.Keyif aldığı arama ihtiyacı duyacağı bir anda çocuğun ulaşabileceği bir yere oyuncağın tamamı saklanır. Aramazsa anne elinden tutarak çocuğun aramasını ve bulmasını sağlar. Çocuğun bu beceriyi bağımsız yapması sağlanır.
6. Çocuğun saklama/arama becerisi geliştiğinden emin olunduğunda, oyuncak onun görmeyeceği şekilde ama onun kolayca ulaşabileceği bir yere saklanır. Araması için teşvik edilir. Aramazsa yardım edilir. Araması ve bulması sağlanır. Bağımsız yapılana kadar beceriye devam edilir.
DİKKAT:
Bu çalışmalar yapılırken çevrede ki tüm oyuncaklar kaldırılır. Çocuğun dikkati saklanacak olan oyuncağa çekilir, bir müddet oynaması için izin verilir. Bu etkinlik için en sevdiği oyuncak seçilir.
İlerleyen zamanlar da bu çalışma Çocuğun öğrendiği diğer nesnelerle tekrarlanır.
AMAÇ: İki farklı şeyin altına saklanan nesneyi bulur.
AMAÇ: Çocuk ayna karşısında ağız hareketlerini ve mimikleri taklit eder.
Anne ve çocuğun aynı anda birbirlerini görebilecekleri ayna temin edilir.
1.Anne ve çocuk ayna karşısına geçer. Çocuğun aynaya alışması, aynada kendisini ve anneyi fark edebilmesi için çeşitli çalışmalar yapılır. Şarkı söylemek, dans etmek, el kol hareketleri, gıdıklama ve aynadaki çocuğu da gıdıklama vb.
Çocuğun avuç içine sulu boya, parmak boyası sürülüp aynada el izinin çıkması sağlanır. Aynı şeyi annede yapabilir ya da aynaya farklı şekiller birlikte yapıştırılabilir.
Çocuk aynaya alıştıktan sonra;
2.Ayna karşısında dudak hareketleri anne tarafından yapılır. Çocuğun taklit etmesi istenir. Anne çocuğa bu aşamada fiziksel olarak yardım edebilir. Çünkü çocuk her zaman bu taklitleri yapmaya hazır olmayacaktır. Taklit etmeyi bizim öğretmemiz gerekebilir.
3.Dudaklar birbirine vurularak sesler çıkarılır.
4.Dil dışarı çıkarılarak sesler çıkarılır.
5.Sesler çıkarılırken avuç içi ile ağız bir kapatılıp, bir açılarak ses tonları değiştirilerek çocuğun dikkati çekilir.
6.Dudakların kenarlarına reçel, bal gibi tatlılar sürülerek dili ile yalaması sağlanır. Anne bu hareketi aynanın karşısın da yapar ve çocuğun izlemesini sağlar. Elleriyle çocuğun ağzını hareket ettirerek sesler çıkarmasını sağlar. Sonra taklit etmesini sağlar.
7.Anne ayna karşısında elini boğazına ve bağrına götürerek öksürür, çocuğunda da elini boğazına ve bağrına götürerek öksürmesini sağlar. Çocuğun ellerini tutarak boğazına ve bağrına ellerini koyup öksürüyormuş gibi hareketler yaptırır. Anne çocuğun bu tür taklitleri yaptığından emin olduğun da,
8.Sesli harf çalışmaları yapılır,
Bu çalışmalar da çocuk başarı sağladığın da seslerle eşleştirilmiş hareket taklitleri ve peşinden nesne isimlerinin sözel ifade edilmesi çalışmaları gelir.
AMAÇ: Seslerle eşleştirilmiş hareket taklitleri
1. Ayna karşısına geçerek “aaaa” yapın. Çocuğunuzun da aynısını yapmasını sağlayın. Bunu yaparken ağzınızı kapatarak da yapabilirsiniz.
2. Kızgın yüz ifadesi ile “mmmmm” sesini çıkararak çocuğunuzun da yanı şekilde yapmasını sağlayın.
AMAÇ: Hareketli şarkılarla oyunlar oynanmalı (Yağ satarım, bal satarım v.b)
1. Mini mini bir kuş şarkısı
2. Örümcek şarkısı
AMAÇ: Adı söylendiğin de tek bir nesneyi gösterir.
1. Bu çalışma masada yapılır. Masanın üzerine tek bir nesne konulur. Çocuğa nesne ismi söylenerek göstermesi istenir. Gösteremediği takdir de parmağı tutularak nesnenin üzerine konulur ve nesne ismi tekrarlanır. Ayrıca çocuğa “aferin” çok güzel ifadeleri ile ödüllendirme yapılır.
Burada çocuğun günlük yaşamda sık sık karşılaştığı eşyalar kullanılarak bu çalışma yapılır, öğrencinin bağımsız gösterdiği her nesne not edilir.
2.Öğrendiğinden emin olunan nesnelerin resimleri ile aynı çalışma yapılır.
3.Öğrenci bağımsız gösterdiğin de ismi ile hitap edilerek vermesi istenir “ …….ver” şeklinde nesnenin kendisi kullanılır,
4.Nesnenin resmi kullanılarak “…… resmini ver” ifadesi kullanılır,
Yapamadığın da fiziksel yardımla yapması sağlanır.
AMAÇ: Öğrenci iki nesne arasından adı söylenen nesneyi gösterir ve verir.
1.Bu çalışma çocuk bir nesneyi doğru gösterdiğin de ve öğrendiğinden emin olunduğun da bu nesnele kullanılarak ikili çalışılır
Bardak ve araba (bu nesneler örnektir, değiştirilebilinir öğrencinin sevdiği nesnelerle) yan yana konulup anne:
“Bana bardağı göster “ der. Öğrenci doğru olanı gösterirse sevdiği bir yiyecekle ödüllendirilir,
Sonra anne;
“ Bana arabayı göster” der, Doğru olanı gösterirse ödüllendirilir. Anne çalışma esnasında çocuğun kolunu hafifçe iterek yardımda bulunabilir. Bağımsız yaparsa buna gerek kalmaz.
2. Yukarıda kullanılan nesneler aynı şekilde yerleştirilip bu defa vermesi istenir,
Çocuğa ismi ile hitap edilerek; “Bana arabayı ver”
3. Aynı çalışma nesnelerin resimleri ile de yapılabilinir.
AMAÇ: Öğrenci üç nesne arasından adı söylenen nesneyi gösterir ve verir.
Bu çalışma bir önceki amaçta kullanılan araç kullanılarak ve aynı şekilde yapılır. Öğrencinin hiçbir yönlendirme olmadan yönergeyi doğru olarak gerçekleştirebileceği zamana kadar basamaklar tek tek çalışılır,
Nesne resimleri bulunamazsa anne kendisi çizerek de bu çalışmayı yapar.
AMAÇ: Vücut bölümlerini gösterir.
Başlangıçta ayna karşısında çalışılması gerekir.
1.Anne ve çocuk ayna karşısına oturur. Minder üzerinde ya da sandalyede olması fark etmez. Abartılı mimiklerle şarkılar söylenilerek çocuk için hazırlık yapılır. Sonra;
Yetişkin burnunu gösterip çocuğunda göstermesini ister. Çocuk gösteremediğinde yetişkin çocuğun ellerini tutup çocuğun burnuna koyar ve; “Bak burun” der. Bunu birkaç defa daha yapar. Yetişkin diğer organlarını da bu şekilde gösterip çalışmayı sürdürür.
Başlangıçta yalnızca bir organla çalışılır. Çocuk çok az yönlendirme ile burnunu gösterebildiğinde bir organ daha ilave edilir. Öğrendikçe ilave edilerek vücut bölümleri tamamlanır.
Aynı çalışma çocukla karşılıklı oturarak a yapılır. Bu çalışmada çocukla göz kontağı kurmaya özen gösterilir.
AMAÇ: Vücut bölümlerinin isimlerini ifade eder.
Çocukta nesne isimlendirmesi başladığında yukarıdaki çalışma organların isimleri ifade edilerek Yapılır.
AMAÇ: Çocuk sayfanın üzerindeki resme, eliyle “pat pat” diye vurarak gösterir. Bu çalışma öğretimi yapılan ve çocuğun öğrendiğinden emin olunan nesnelerle yapılır.
Burada kitap sahifeleri, broşürler, resimli hikaye kitapları, bilgisayar çıktısı vb. kullanılabilir.
Sahifede öğrencinin tanıdığı bir nesne ismi söylenilerek “…………. Göster “ denilir, çocuk göstermezse eli hafifçe itilir. Yine göstermezse işaret parmağı nesne üzerine konulur. Öğrencinin bağımsız göstereceği zamana kadar tekrarlanır.
AMAÇ: Çocuğun ayırt ettiği nesnelerin ismini sözel ifade etmesi
Çocuğun tanıdığından emin olduğu ve en çok ilgilendiği nesneler seçilir. Ayna karşısına anne ve çocuk birbirlerini görecek şekilde otururlar. Anne nesneyi ya da nesne resmini eline alır yüzü aynaya dönük ve nesne resmini aynaya tutup aynada görünmesini sağlar. Nesne ismini dudak hareketlerini abartılı bir şekilde kullanarak ifade eder. Çocuğun da tekrarlamasını ister.
Bu çalışma da anne çocuğun ağzını, dudaklarını tutarak konuşuyormuş gibi yaptırılabilir.
AMAÇ: Bir tane basit iki ya da üç sözcüklü talimatı yerine getirir
Al Ver Otur Kalk
Kazağını al Bardağı ver Sandalyeye otur Sandalyeden kalk
Kalemini al Topu ver Yere otur Yerden kalk Kumandayı al Boyayı ver Mindere otur Minderden kalk
Masaya gel Oyuncağı ver Koltuğa otur Koltuktan kalk
Koy Çık gel Yap
Kağıdı masaya koy Merdiven çık İçeri gel Hadi yap
Bardağı masaya koy Dışarı çık Buraya gel
Kazağını dolaba koy İçerden çık Mutfağa gel
Arabanı yerine koy
(Bu talimatlar da koyması gereken yer gösterilir )
Boya At Ye Gir
Hadi boya Topu at Yemeğini ye İçeri gir
İçini boya
Kapıyı aç Elmayı ye Sınıfa gir
Kutuyu aç Pastayı ye Eve gir
Topla
Oyuncaklarını topla
Legolarını topla
AMAÇ: İstenildiğinde tanıdık bir nesneyi öbür odadan getirir.
Basamaklar ;
1.Anne ve çocuk aynı odada bulunur. Anne oyuncağı, yiyeceği, kıyafeti, masanın üzerine koyar. Önemli olan çocuğun kolayca ulaşabileceği şekilde olması. Örneğin masanın üzerine konulan çikolata olsun, Anne : “(ismi ile hitap ederek) hadi çikolatayı al “ talimatını verir. Almasını bekler. Almazsa talimatı peş peşe tekrarlar. Talimatı tane tane ifade etmesi önemlidir. Çocuk yine talimatı yerine getirmezse anne elinden tutarak çocuğu masanın yanına getirir. Çocuğa talimatı tekrarlar. Yine yerine getirmezse çocuğun elini yiyeceğin üzerine tutup koyar ve eliyle almasını sağlar. Sonra : “Aferin çok güzel yaptın“ şeklinde ödüllendirilir. Sonrada; “ Çikolatayı masanın üzerinden aldığın için şimdi çikolatayı yiyebilirsin” şeklinde açıklayarak yemesini sağlar.
Çocuk talimatı yerine getirip çikolatayı yedikten sonra masanın üzerine başka bir şey konularak “(ismi ile hitap ederek) hadi masanın üzerinden ……….. al“ denilir. Talimatı yerine getiremezse yukarıda ki şekilde yerine getirmesi sağlanır.
Daha sonra farklı nesnelerle çalışılır. Bu defa “(İsmi ile hitap ederek) masanın üzerinde ki ……… yı bana getir” talimatı verilir. Yerine getirmezse elinden tutulup nesneyi alması ve anneye vermesi sağlanır. Çocuk bağımsız olarak bu beceriyi yapana dek çalışma sürdürülür.
Çocuğun bilinçli olarak bu talimatı yerine getirdiğinden emin olunduğunda;
2.Anne ve çocuk aynı odada durur anne kapının eşiğine nesneyi koyar. Çocuktan getirmesini ister.
3.Anne ve çocuk aynı odada. Oda kapısı açık anne nesneyi koridorda kapının yakınına koyar.
4.Anne ve çocuk koridorda durur. Anne nesneyi salon da ya da odada masanın üzerine koyar (önemli olan birinci basamakta kullanılan masa ile aynı ve oda ve masa olması )
5.Anne ve çocuk oda da kanepenin üzerine birlikte koyarlar, sonra koridora birlikte çıkarlar anne çocuktan getirmesini ister
Çocuk yukarıda ki basamaklarda yeterli performansı gösterirse;
Çocuk ve anne koridorda durur, çocuk bekler anne oyuncağı eline alır, “(ismi ile hitap edilerek) bu oyuncağı masanın üzerine koyuyorum sen getir “der. Odada masanın üzerine koyar. Çocuğun yanına gelir “Hadi (ismi ile hitap ederek) oyuncağını (oyuncağın adı söylenir ) bul. ” denir. Bulması beklenir.
8.Sonra kanepe üzerine konularak yapılır.
Artık çocuk tanıdığı nesneyi öbür odadan getirmeye hazırdır.
AMAÇ: Pastel boya ile çizim çalışmaları.
Çocuk masada oturarak etkinlik yapabilir düzeye geldiği zaman bu faaliyet yapılabilir. Anne ve çocuk masada karşılıklı ya da yan yana oturabilir. Karşılıklı oturmak tercih edilmelidir. Anne çocuğun önüne ve kendi önüne çizgisiz kağıt ve pastel boyaları da koyar. Çocuk kalemleri dağıtacak olursa bir anneye bir çocuğa pastel hazırlanır. Anne önce kendisi yaparak çocuğa nasıl yapacağını gösterir. Sadece karalama yapılır. Sonra çocuğa “Hadi (ismi ile hitap ederek) sen de yap” der. Çocuk bu yönergeden sonra anneyi taklit ederse bu iyi, şayet yapmazsa anne çocuğun elinden tutarak karalama yapmasını sağlar.
Bu çalışma fiziksel yardımla çocuk yardımsız yapana kadar beş dakikalık seanslar şeklinde devam ettirilir. Çocuk bağımsız kalemi tutarak karalama yapabilecek düzeye geldiğinde sınırlı boyama çalışmasına geçilir.
AMAÇ: Sınırlı boyama çalışması
Bir kağıtta yalnız bir şekil çizilere şekiller öncede çizilip hazırlanır. Boyama kitapları da kullanılabilir. Ancak basit ve sade şekiller tercih edilmelidir. Ev, araba, ağaç, elma, armut, masa vb. Pastel ya da kuru boya ile bu çalışma yapılır. Çizili şeklin kenarları kalemle kalın bir şekilde boyanır. Ortada küçük bir boşluk bırakılır. Böylece çocuğun kısa sürede bitirmesi sağlanır. Böylece bitirme duygusunu da yaşamış olur. Çocuk bağımsız yapmadığın da elinden tutularak yaptırılır. Bu fiziksel yardım yavaş yavaş sonlandırılır. Bağımsız yaptığı zamana kadar bu etkinlik tekrarlanır.
Bu etkinliği bağımsız yaptığın da artık düşey çizgi çalışması yapılabilir.
AMAÇ: Düşey çizgiyi taklit eder.
Anne renkli kağıda çizgiler çizer. Çocuğun bu çizgilerin üzerinden kalemle çizmesini ister “(İsmi ile hitap edilerek) hadi çiz” der. Yapmazsa elinden tutarak bu çalışmayı yaptırır. Yine bu çalışma beş dakika yapılmalı çocuk yardımsız yapacağı zamana kadar devam ettirilir.
Dakikalar yavaş yavaş arttırılabilir.
AMAÇ: Aynı çalışma “Yatay çizgi (-)” içinde yapılır.
AMAÇ: Aynı çalışma “Daire (O)” içinde yapılır.
AMAÇ: 30 cm aralıklı 2 m. uzunluğunda iki ipin yada kurdalenin arasından yürüme
Anne yürür çocuğa gösterir, yapmasını ister, elinden tutarak yapmasını sağlar. Şarkı söyleyerek, dans ederek te yapılabilir. Böylece çocuk dengeli yürümeyi, sınırları kavrayacaktır.
AMAÇ: Yerdeki ipin üzerinden atlama
Yere ip konulur, atlaması istenir, anne atlayarak gösterir iki ayakla zıplanarak yapılır. Kol altından tutularak atlattırılır. Annenin ayaklarının üzerine ayakları konularak yaptırılır.
Bağımsız yapana kadar bu çalışma sürdürülür.
AMAÇ: Yerden birkaç cm. yükseklikteki engelden atlar. (kitap, küçük yastık, oyuncak, çanta vb.)
Bu çalışmada da model olunur. Başlangıçta çocuğun koltuk altlarından tutularak yardım edilir.
AMAÇ: Zıplama hareketini yapar.
Çocuğun her iki elinden tutularak zıplıyormuş gibi yapılabilir. Hem çıplak ayakla hem de ayağında ayakkabı varken yapılabilir. Yatak, koltuk gibi yumuşak zeminde oturarak zıplama hareketleri yaptırılır. Sonra ayağa kaldırılarak aynı hareketler yaptırılır.
AMAÇ: Kendisine bir nesne verildiğinde, nesneyle ilgili istenilen iki farklı etkinliği yerine getirir.
Örnekler:
Bardak
Mutfağa git, bardağı tezgaha koy.
Oyun hamuru
Oyun hamurunu al, masaya otur.
AMAÇ: Kendisine bir nesne verildiğinde nesneyle ilgili istenen üç farklı etkinliği yerine getirir
Örnekler :
Oyuncak araba
Arabanın tekerlerini çıkar, tak ve sonra arabacılık oyna.
Oyuncak bebek
Bebeğine banyo yaptır, kıyafetlerini giydir ve saçını tara.
AMAÇ: Eş nesneleri ( Başka seçenek olmadığında ) eşler
Anne ve çocuk masada karşılıklı oturur. Masanın üzerine kalem konulur. Anne eline aynı kalemden alıp çocuğa “Bak (ismi ile hitap ederek) ikisi de aynı “ şeklin de açıklar. Bunu beş farklı nesne ile yapar. Daha sonra nesnenin birini çocuğun önüne koyar ve eline aynısını alarak; “Bana aynısını ver.”der. Çocuk vermediğinde eliyle çocuğun elini tutar ve nesnenin üzerine koyarak; “Hadi bana aynısını ver” der. Çocuk yine yapmazsa elinden tutularak yapması sağlanır. Bu çalışma diğer nesnelerle de tekrarlanır.
Bağımsız yapana kadar çalışmaya devam edilir. Nesneler farklılaştırılır, ama çocuğun tanıdığı nesneler kullanılır.
AMAÇ: İki seçenek sunulduğun da eş nesneleri eşler.
1.Basamak: Masanın üzerine çocuğun tanıdığı iki nesne yan yana ama aralıklı olacak şekilde konulur. Anne eline masanın üzerinde ki nesnelerden birinin aynısını alır. Çocuğa : “Bak aynısı hadi aynısını bana ver. “ der. Bağımsız yapması beklenir. Yapamazsa elinden tutularak yapması sağlanır ve bağımsız yaptığın da farklı nesnelerle çalışma sürdürülür.
2.Basamak: Ver çalışmasında başarı sağlandığında “göster” çalışması yapılır. Çalışma yukarıdaki gibidir. Farklı olan” ver” yerine “göster” ifadesi kullanılır.
3.Basamak: Ver/ göster çalışmalarında başarı sağlandığında “koy” çalışması yapılır. Çalışma yukarıdaki gibidir. Farklı olan “ ver” / “göster” yerine “koy” ifadesi kullanılır.
AMAÇ: Üç seçenek sunulduğunda eş nesneleri eşler,
Yukarı da ki şekilde yapılır, Ama üç nesne kullanılır,
AMAÇ: Öğrenci eş nesneleri gruplar,
Anne renkli boncuklar temin eder.
10 tane mavi
10 tane kırmızı
10 tane sarı
10 tane yeşil
Bu boncuklarla birlikte iki kase, kaselerden birine sarı boncuk, diğerine kırmızı boncuk birer tane konulur. Çocuğun doğru renkleri doğru kaselere koyması sağlanır. İki renkle bağımsız yaptığın da üç renkle aynı çalışma yapılır. Sonra dört ve beş renkle aynı çalışma yapılır.
AMAÇ: Tekli şekil tahtasına üçgen şeklini yerleştirir. ( Bu çalışma eşleme düzeyinde de çalışılabilir.)
Anne ve çocuk masada karşılıklı oturur. Üçgen şekli olan şekil tahtası öğrencinin önüne konulur. Önce anne üçgen şeklini çıkarıp takar. Sonra çocuğundan da yapmasını ister. Çocuk yapamazsa yapması için teşvik edilir. Yine yapamazsa dirseğinden tutularak eli şeklin üzerine gelecek şekilde konulur ve şekli alması beklenir. Almazsa elinden tutularak alması sağlanır. Aldığı üçgen şeklini “masaya koy” diyerek masaya konması istenir. Koymazsa yardımla konulur. Sonra üçgen şeklini eliyle tutması sağlanır ve takması istenir. Takamazsa elinden tutularak yardımla taktırılır.
Evde bu şekilde bir materyal yoksa ve dışarıda da bulunamazsa;
İki ayrı kağıda üçgen çizilir. Üçgenin biri makasla dikkatlice kesilir. Öğrencinin kesilen üçgeni kağıdın üzerinde ki üçgene yerleştirmesi sağlanır.
2. Aynı çalışma daire şekli için yapılır.
3. Aynı çalışma kare şekli için yapılır.
4. Aynı çalışma dikdörtgen şekli için yapılır.
AMAÇ: İkili şekil tahtasında şekillerin çıkarılıp takılması. ( Bu çalışma eşleme düzeyinde de çalışılabilir.)
Anne ve çocuk masada karşılıklı oturur. Üçgen ve kare şekilleri olan şekil tahtası öğrencinin önüne konulur. Önce anne üçgen şeklini çıkarıp takar. Sonra kare şeklini çıkarıp takar. Çocuğundan da yapmasını ister. Çocuk yapamazsa yapması için teşvik edilir. Yine yapamazsa dirseğinden tutularak eli şeklin üzerine gelecek şekilde konulur ve şekli alması beklenir. Almazsa elinden tutularak alması sağlanır. Aldığı üçgen şeklini “masaya koy” diyerek masaya konması istenir. Koymazsa yardımla konulur. Aynı işlem kare şekli için de yapılır. Sonra üçgen şeklini eliyle tutması sağlanır ve takması istenir. Takamazsa elinden tutularak yardımla taktırılır. Aynı şekilde kare şeklide taktırılır.
Evde bu şekilde bir materyal yoksa ve dışarıda da bulunamazsa;
Bir kağıda üçgen ve kare şekilleri çizilerek hazırlanır. Aynı şekilde başka bir kağıda daha çizilir. Kağıtlardan birindeki şekiller makasla kesilir. Öğrencinin kesilen üçgeni kağıdın üzerinde ki üçgene yerleştirmesi sağlanır. Aynı şekilde kareyi de karenin üstüne yerleştirmesi sağlanır.
2. Aynı çalışma üçgen ve daire şekilleri için yapılır.
3. Aynı çalışma üçgen ve dikdörtgen şekilleri için yapılır.
4. Aynı çalışma dikdörtgen ve kare şekilleri için yapılır.
5. Aynı çalışma dikdörtgen ve daire şekilleri için yapılır.
6. Aynı çalışma kare ve daire şekilleri için yapılır.
AMAÇ: Dörtlü şekil tahtasında şekillerin çıkarılıp takılması. ( Bu çalışma eşleme düzeyinde de çalışılabilir.)
Anne ve çocuk masada karşılıklı oturur. Üçgen, kare, daire, dikdörtgen şekilleri olan şekil tahtası öğrencinin önüne konulur. Önce anne üçgen şeklini çıkarıp takar. Sonra kare şeklini çıkarıp takar. Sonra daire şeklini çıkarıp takar. Sonra dikdörtgen şeklini çıkarıp takar. Çocuğundan da yapmasını ister. Çocuk yapamazsa yapması için teşvik edilir. Yine yapamazsa dirseğinden tutularak eli şeklin üzerine gelecek şekilde konulur ve şekli alması beklenir. Almazsa elinden tutularak alması sağlanır. Aldığı üçgen şeklini “masaya koy” diyerek masaya konması istenir. Koymazsa yardımla konulur. Aynı işlem kare, daire ve dikdörtgen şekilleri için de yapılır. Sonra üçgen şeklini eliyle tutması sağlanır ve takması istenir. Takamazsa elinden tutularak yardımla taktırılır. Aynı şekilde kare, daire, dikdörtgen şeklide taktırılır.
Evde bu şekilde bir materyal yoksa ve dışarıda da bulunamazsa;
Bir kağıda üçgen, kare, daire, dikdörtgen şekilleri çizilerek hazırlanır. Aynı şekilde başka bir kağıda daha çizilir. Kağıtlardan birindeki şekiller makasla kesilir. Öğrencinin kesilen üçgeni kağıdın üzerinde ki üçgene yerleştirmesi sağlanır. Aynı şekilde kareyi, daireyi, dikdörtgeni de yerleştirmesi sağlanır.
AMAÇ: İki ucu açık bir silindirin içine sıkışmış bir tüylü oyuncağı bir çubukla iterek çıkarır.
Bu çalışma masada yapılır. Bir kullanılmış tuvalet kağıdı rulosunun içine çocuğun çok sevdiği tüylü bir oyuncak konulup, bir çubukla iterek anne çıkarır. Böylece çocuğa model olmuş olur. Bunu yaparken “Bak ben oyuncağı bu deliğe yerleştirip ittiriyorum. Aaa öbür delikten çıktı. Sen de yapmak ister misin?” şeklinde sözel olarak yapılan iş anlatılır. Sonra çocuğun yapması istenir. Yapamazsa yardım edilir.
AMAÇ: Taklit ederek kağıt katlar.
Basamaklar:
1. Anne ve çocuk masada oturur. Anne çocuğa “Hadi şimdi önümüzdeki kağıtları katlayacağız. Bak ben yapıyorum” şeklin de açıklar ve takip etmesini sağlar. Kağıdını katlar çocuğa gösterir. Çocuğun kağıdını da katlar. Sonra katını açar. Çocuğa “Hadi sende yap “der. Yapmazsa elinden tutarak yapmasını sağlar. Çocuk bağımsız yapana kadar kağıt yarısından ikiye katlanarak devam ettirilir.
2. Birinci basamaktan sonra kağıt tekrar katlanarak çocuğun yapması istenir. Bunu da yaparsa çocuk öğrenmiştir.
AMAÇ : Sorulan sorulara cevap verme (Nesne bilgisi)
Basamaklar :
1.Çocuk nesne kartlarındaki nesne resimlerine bakarak “Bu nedir?” sorusuna cevap verir.
2. Çocuk kartlardaki nesnelerin gerçeklerine bakarak “Bu nedir?” sorusuna cevap verir.
3. Çocuk olay kartlarındaki olay resimlerine bakarak “Ne yapıyor?” sorusuna cevap verir.
4. Çocuk olay kartlarındaki olay resimlerine bakarak “Ne yapıyor?” sorusuna cümle ile cevap verir.
Öğretime Hazırlık:
Öğretim yapılacak masa ve sandalyeler hazırlanır. Öğretim ortamının sessiz olması sağlanır. Kullanılacak kartlar masanın kenarına konulur.
Öğretim:
Çocuk ve öğretmen/ anne/ baba/ diğer karşılıklı oturur. Birinci kart alınır ve çocuğun önüne konulur. “Şimdi resme bak. Bu nedir? Söyle” yönergesi verilir. Çocuğun cevap vermesi beklenir. Cevap veremezse öğretime başlanır. Resim ağız hizasına getirilir boştaki elin işaret parmağı ile gösterilerek “top” denir çocuğun tekrarlaması beklenir. Tekrarlamazsa kart tekrar gösterilip “top” “hadi şimdi sen söyle” denir ve beklenir. Çocuğun sözel olarak ifade etmesi sağlanır. Bütün kartlar bu şekilde çalışılır. Bu çalışma 20 dakika süren etkinlikler halinde sürdürülür. Çocuk “Bu nedir ?” sorusuna bağımsız cevap verdiğinde aynı şekilde gerçek nesnelerle çalışma sürdürülür.
AMAÇ: Sorulan sorulara cevap verme (Olay kartları)
Öğretim:
Çocuk ve öğretmen/ anne/ baba/ diğer karşılıklı oturur. Birinci kart alınır ve çocuğun önüne konulur. “Şimdi resme bak. Bu çocuk ne yapıyor? Söyle” yönergesi verilir. Çocuğun cevap vermesi beklenir. Cevap veremezse öğretime başlanır. Resim ağız hizasına getirilir boştaki elin işaret parmağı ile gösterilerek “ koşuyor” denir çocuğun tekrarlaması beklenir. Tekrarlamazsa kart tekrar gösterilip “koşuyor” “hadi şimdi sen söyle” denir ve beklenir. Çocuğun sözel olarak ifade etmesi sağlanır. Bütün kartlar bu şekilde çalışılır. Bu çalışma 20 dakika süren etkinlikler halinde sürdürülür. Çocuk “Bu çocuk ne yapıyor ?” sorusuna bağımsız cevap verdiğinde aynı olay kartları ile en az iki sözcüklü cümleler oluşturacak şekilde çalışılır. “Bu çocuk ne yapıyor?” “Parkta koşuyor”